Bel Ağrısı
Kişisel risk faktörleri
Yaş: Bel ağrısı ilk atağı genellikle 25-30 yaşlarında ortaya çıkmaktadır. Bel ağrısı ortalama 55 yaş civarında daha sık görülmektedir.
Cinsiyet: 60 yaşına kadar her iki cinste de risk benzer orandadır. 60 yaş üzerinde muhtemelen osteoporoz nedeni ile kadınlarda risk daha büyüktür.
Irk: Bel ağrısı beyaz ırkta (%5.8) siyah ırka göre (%3.7) daha fazla görülür.
Antropometrik faktörler: Boy, kilo ve vücut yapısı ile bel ağrısı arasında çok güçlü bir ilişki saptanmamıştır. Ancak çok şişman kişilerde ve muhtemelen uzun boylularda bel ağrısı riski daha yüksektir.
Sigara: Yapılan birçok çalışma ile sigara içimi ve bel ağrısı sıklığı, süresi arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır. Açıklanan muhtemel mekanizma; intervertebral disklere besin diffüzyonun azalması ve sık öksürme sonucu intradiskal basıncın artmasıdır. Sigara içiminin ayrıca osteoporoz insidansını da arttırdığı bilinmektedir.
Postüral Faktörler: Skolyoz bel ağrısına neden olabilen bir hastalıktır. Bel ağrısının oluşmasında diğer postüral değişikliklerin (Örn kifoz, lomber lordozda artma veya azalma, bacak uzunluğunun eşit olmaması gibi) rolü çelişkilidir.
Omurga mobilitesi: Bel ağrılı çoğu kişinin az da olsa omurga hareket açıklığında kısıtlanma vardır. Yapılan bir çalışmada lomber omurga hareket açıklığında kısıtlanma olan kişilerde bir yıl içinde bel ağrısı gelişme riskinin yüksek olduğu bulunmuştur.
Kas gücü: Yapılan birçok çalışmada bel ağrılı hastalarda abdominal ve spinal kasların gücünün azaldığı gösterilmiştir.
Fizik kondüsyon ve egzersiz: Kondüsyon düşüklüğü, kasların zayıflığı, konnektif doku elastikiyetinin azalması ve yanlış egzersizler bel ağrısında rol oynayabilir.
Psikososyal faktörler: Kronik bel ağrılı hastalarda daha yüksek sıklıkta depresyon, anksiyete, hipokondriyazis, histeri, alkolizm, boşanma, kronik baş ağrısı ve diğer faktörler bildirilmiştir.
Sosyoekonomik durum: Bel ağrısının alt sosyoekonomik sınıftaki kişilerde daha fazla görülmesi, bu kişilerin daha çok fiziksel güç gerektiren mesleklerde çalışmalarına bağlanmıştır.
Meslekle ilgili risk faktörleri
Bel ağrısı bazı meslek gruplarında daha sık oluşmaktadır. Tek başına veya değişik kombinasyonlar şeklinde kaldırma, itme, kıvrılma, uzun süre oturma ve uzun süre vibrasyona maruz kalma, çalışma süresi gibi faktörlerin bel ağrısının oluşmasına neden olduğu bildirilmiştir. İşlerine sıkıcı, monoton veya tatmin edici değil diye bakan kişiler, daha yüksek oranda bel ağrısından yakınırlar Bel ağrısına yol açabilecek ağırlık limiti 12.5 kg olarak bulunmuş,bu değerden düşük ağırlıkların bel ağrısı için bir risk teşkil etmediği söylenmiştir. Ağırlık miktarı ve tekrar arttıkça bel ağrısı olasılığı da artmaktadır .
Yüksek vibrasyona maruz kalan (şoförlerde, tamircilerde, iş makinesi kullananlarda vb..) kişilerde vibrasyonun kas aktivitesini arttırarak kas yorgunluğuna yol açtığı, disk beslenmesini bozarak disk dejenerasyonuna ve bel ağrısı görülme oranının artmasına yol açtığı çeşitli araştırmalar ile ispatlanmıştır.
Uzun süreli oturma gerektiren mesleklerde bel ağrısı risk etkeni olarak belirlenmiştir. Çünkü ayakta durma ve uzanmaya oranla oturma esnasında disk basıncı daha yüksektir. Belirli bir pozisyonda uzun süreli kalma ile bel ağrısı riskinin arttığı gösterilmiştir. Neden olarak hareketin olmaması ile diskin beslenmesinin bozulması gösterilmiştir. Uzun süre ayakta durma veya oturma gerektiren mesleklerde bel omurgası boyunca kaslarda artan gerilim veya yorgunluk bel ağrısına yol açmaktadır. Sık eğilme, eğildiği pozisyonda uzun süre kalma, dönerek eğilme, aynı pozisyonda kalma bel ağrısı riskini arttıran diğer nedenlerdir.
BEL AĞRISININ GENEL SEBEPLERİ
Belde sadece bele lokalize olan ağrı gelişebileceği gibi, sırta, tek yada her iki bacağa yayılan ağrı, uyuşma, kuvvet kaybı gibi ilave bulgular da olabilir. Hareketin gerçekleştiği fonksiyonel birimin üyeleri, diskler, kaslar, sinirler, kan damarları sıkı bir etkileşim içindedir. Bunlardan birinde sorun gelişmesi durumunda olası bozukluktan tüm birimler etkilenebilir.
Bel ağrısına yol açan çok sayıdaki neden aşağıda sıralanmıştır:
Muskuloskeletal
Akut veya kronik lomber zorlanma
Mekanik bel ağrısı
Miyofasiyal ağrı sendromları
Fibromiyalji, gerilim miyaljisi
Pelvik tabanın gerilim miyaljisi, koksigodini
Postüral anomaliler
Dejeneratif
Dejeneratif eklem hastalığı(DEH), osteoartrit, lomber spondilolizis
Faset eklem hastalığı, faset DEH
Dejeneratif spondilolistesis
Dejeneratif disk hastalığı
Diffüz idiopatik iskelet hiperostozu(DISH)
İnflamatuvar (nonenfeksiyöz)
Spondilartropatiler(ankilozan spondilit)
Romatoid artrit
İnfeksiyöz
Piyojenik vertebral spondilit
İntervertebral disk enjeksiyonu enfeksiyonu
Epidural abse
Metabolik
Osteoporoz veya osteopeni
Kemiğin Paget hastalığı
Neoplastik
İyi huylu Spinal(Omurganın iyi huylu kemik tümörleri)
İntraspinal(Menenjioma, nörofibroma, nörilemmoma, düşük grade'li ependimoma)
Kötü huylu Spinal(Kötü huylu kemik veya yumuşak doku tümörleri, metastazlar)
İntraspinal(Metastazlar, yüksek grade'li ependimoma, astrositoma)
Travmatik
Kırıklar veya dislokasyonlar
Zorlamalar(Lomber, lumbosakral, sakroiliak)
Konjenital veya gelişimsel
Displastik spondilolistezis
Skolyoz
Visserojenik
Üst genitoüriner bozukluklar
Retroperitoneal bozukluklar(Sıklıkla neoplastik)
Vasküler
Abdominal aorta anevrizması veya disseksiyonu
Renal arter trombozu veya disseksiyonu
Venöz kan durgunluğu (Gebelikte gece bel ağrısı)
Psikojenik
Kompensasyon nörozu
Konversiyon bozukluğu
Postoperatif ve multipl bel operasyonu