Osgood Schlatter Hastalığı
Çocukluk çağında sık rastlanan bir diz ağrısı sebebidir. Diz kapağının alt ucundan, kaval kemiğine (tibia) yapışan patellar tendon ve yapışma yerinde ağrı ve hassasiyet olmasıdır. Hastalık erkeklerde kızlardan 3 kat daha fazla görülür. Erkek çocuklarda 11-15 yaşlarında, kızlarda 8-13 yaşlarında sık görülür. Tek taraflı veya çift taraflı olabilir.
Osgood-Schlatter hastalığı gençlerde en sık diz ağrısı sebeplerinden biridir. Dizin hemen altında şişlik, ağrı ve hassasiyete sebep olur. Ağrı genellikle oyun ve spor sırasında yani aktivite arttıkca şiddetlenir.
Bu olaya hastalık denilmesi pek doğru sayılmaz aşırı kullanmaya bağlı oluşan bir durumdur. Daha çok hızlı büyüme dönemindeki erkek çocuklarında görülür. Bir dizde veya iki dizde birden görülebilir. Sık karşılaşılan geçiçi bir durumdur.
Büyüme döneminde gevşek olan kemik- tendon yapışma yerinin uyluk ön bükümündeki kasların (kuadriseps, dizi doğrultucu kas) ani kasılması ile bu bölgedeki periost (kemiği çevreleyen zarlar) tüberositas tibiadan (kaval kemiğinin uç-önündeki çıkıntı) ayrılır. Hareketle artan, dinlenmeyle azalan bir ağrı vardır. Patellar tendon kalınlaşmıştır. Bu bölgede basmakla ağrı vardır. Dizin tam bükülmesi ve tam doğrultulması (fleksiyon, ekstansiyon) ağrıya sebep olur.
Nedeni
Genç sporcularda sık olarak karşılaşılan büyümenin hızlı olduğu dönemlerde (9-13 yaş) oluşan bir durumdur. Erkeklerde daha sık görülür. Genellikle tek dizde görülür. Osgood-Schlatter hastalığının uyluğun ön kısmındaki güçlü kasların çekmesine bağlı olduğu düşünülmektedir. Bu kasların ucunda dizi geçerek bacağın kaval kemiğine yapıştıran kirişler bulunur. Kaslar kasıldığı zaman diz kapağı altındaki kirişler kemik üzerinden çekilmeye maruz kalırlar ve bu da ağrıya neden olur. Bu sorun özellikle koşma, zıplama veya merdiven inme-çıkma gibi hareketler sırasında belirginleşir. Şikayetler istirahatle düzelir.
Dizde hafif şişlik
Hafif ısı artışı
Gece ağrısı görülür
Bastırmakla ağrı ve hassasiyet vardır
Futbol veya basketbol oynayan ya da jimnastik yapan genç atletlerde daha sık görülür. Bu sorun genellikle zamanla kendiliğinden düzelir. Çocuğun büyümesi tamamlanınca, kirişler daha güçleneceği için ağrı ve şişme kaybolur. Sorun nadiren büyüme çağından (turkeyarena.com) sonra da devam edebilir. Doktorunuz iyi bir muayeneden sonra ağrının başka bir nedeni olmadığından emin olmak için dizin filminin çekilmesini isteyebilir.
Tedavisi
Kendini sınırlayıcı bir hastalıktır. Ağrı önemli bir bulgudur ağrılı dönemlerde istirahat hem ağrıyı dindirir hem de olayın 6-18 ay içinde kendiliğinden geçmesini sağlar. Bazı durumlarda doktorunuz ağrının geçmesini takiben 2-4 aylık süreyi de içine alacak şekilde bir hareket kısıtlaması önerebilir. Dizlerde aşırı bükülmeye neden olacak hareketlerden kaçınmalıdır. Sportif aktivitelerin kesilmesi gerekli değildir fakat hareket kısıtlaması yararlıdır. Koşma süresi ve hızı da azaltılmalı, zıplamaktan kaçınmalıdır.
Ağrı sırasında ağrıyan bölgeye buz uygulanabilir. Buz uygulaması şişme ve ağrıyı önleyebilir. Diz elastik bir bandajla sarılmalı ve yüksekte tutulmalıdır.
Yapılması gerekenler kısaca şöyle özetlenebilir:
İstirahat
Buz
Elastik bandaj
Yükseltme
Eğer bu yöntemler rahatlama sağlamazsa doktorunuz diz hareketini kısıtlayacak cihaz (atel) kullanılmasını önerebilir. Aspirin ve ibuprofen gibi ilaçlar ağrı ve şişmeyi azaltabilir.Tam iyileşme sağlanıncaya kadar koltuk değneği ile yürümek gerekebilir. Bu tedaviden sonuç alınamazsa kortikosteroid enjeksiyonu yapılabilir. Son çare olarak ameliyat düşünülebilir. Cerrahi müdahale oldukça risklidir ve ciddi komplikasyonlara (patella alta, genu rekurvatum, kondromalazi vs.) yol açabilir. 15 yaş civarında kendiliğinden iyileşir.Ağrının tamamen düzelmesi için birkaç hafta veya ay gerekebilir. Büyüme süresince bu şikayetler devam edebilir. Ağrı tamamen geçince çocuğunuz eski aktivite düzeyine dönebilir.
Önlemler
Doktorunuz fizik tedavinin yardımıyla çocuğunuzun evde bazı eksersizler yapmasını önerebilir. Bu önlemlerin sorunun büyümesini önlemesi gerekir. İyileşme süreci devam ediyorsa, eksersizden sonra ağrı ve şişmeyi önlemek için buz uygulamak gerekir. Osgood-Schlatter hastalığı genellikle biraz istirahat ve zamanla kendiliğinden düzelir. Ancak ihmal edilir ve ağrıya rağmen eksersize devam edilirse hastalık kötüye gidebilir ve tedavisi güçleşebilir.