Bursit Neden Olur?
Bursaların akut veya kronik iltihabıdır.
Bursalar tendon ve kasların kemik çıkıntılara dayandıkları yerlerdeki gibi sürtünmenin olduğu bölgelerde (örn. tendon ve kasların kemik çıkıntılarından geçtiği yerlerde) içi sinovya sıvısıyla dolu kese benzeri boşluklardır.
Normal hareketi kolaylaştırarak hareketli bölgelerde sürtünmeyi azaltırlar ve eklemle ilişkili olabilirler.
Bursit, çoğunlukla omuzda (subakromial, subdeltoid) meydana gelir.
Diğer yerler olekranon (madenci dirseği), prepatellar veya suprapatellar (temizlikçi dizi), retrokalkaneal (Aşil), iliopektineal (ilipsoas), iskial (terzi kalçası), trokanter majör ve 1. metatars başıdır (bunyon).
Çoğu kez etiyoloji bilinmemekle beraber travma, kronik aşırı kullanım, iltihabi artrit (örn. gut, RA), akut veya kronik enfeksiyon (örn. piyojenik organizmalar özellikle S.aureus) bursite neden olabilir.
Akut bursit ağrı, bölgesel hassasiyet ve hareket kısıtlılığına neden olur.
Bursa duvarından inflamasyona bağlı olarak seröz sıvı sekresyonu olur. Bursa yüzeyel olduğunda şişme ve kızarıklık bulunur (örn. prepatellar, olekranon) çünkü iltihaplandığında bursa duvarı berrak bir sıvı salgılar.
Kimyasal (örn. kristale bağlı) veya özellikle bakteriyel inflamasyonda ağrı, kızarıklık ve ısı artışı bulunur.
Kronik bursit tekrarlayan atakları ve travmayı izleyerek oluşur.
Ataklar birkaç günden birkaç haftaya kadar tekrarlamalarla sürer.
Akut semptomlar olağandışı egzersiz ve incinmeyi izleyebilir.
Bursa duvarı sinovya artışı nedeniyle kalınlaşır.
Bursada sonunda yapışıklıklar, villüs oluşumu, saçaklar, kalsiyum birikimleri gelişebilir.
Ağrı, şişme ve hassasiyet sonucunda hareket kısıtlılığı ve kas azalması oluşabilir.
Röntgen incelemesi özellikle rotator kılıfın supraspinatus tendonunda subdeltoid kalsifiye depozitleri gösterebilir.
Gutta inflamasyon sırasında olekranon ve prepatellar bursalarda kristaller görülebilir
Subakromial bursit (subdeltoid bursit) özellikle 50-130 derece abdüksiyonda omuzda lokalize ağrı ve hassasiyet ile kendini belli eder.
Subakromial bursit ve supraspinatus tendiniti klinik ve radyolojik olarak ayırt edilemeyebilir.
Supraspinatus tendiniti kısmi veya tam yırtıktan veya kalsiyum apatit kristallerinin salınmasıdan ileri gelebilir.
Etkilenen bursa üzerinde lokalize duyarlılık veya iltihaplı tendon ya da yüzeyel bursada (örn. olekranon) şişlik olduğu gösterilmelidir.
Özellikle ağrı, kızarıklık ve ısı artışı ile birlikte şişlik olması durumunda infeksiyon ekarte edilmelidir.
Periartiküler tendon veya kas yırtığı, piyojenik bursit, bursa içine kanama, sinovit, osteomiyelit ve sellülit ayrımı yapılmalıdır.
Eklemle ilişkili bursitte patolojik süreç her iki oluşumu da kapsayabilir.
Akut infeksiyöz olmayan bursitte istirahat ve immobilizasyon ile birlikte yüksek doz NSAİD (indometazin, ibuprofen, naproksen) bazen narkotik analjeziklerle kombine edilerek kullanılır.
Aktif hareketler ağrı geçtikten arttırılmalıdır.
Omuz eklemi için sarkaç hareketleri yararlıdır.
Tek başına dinlenme yeterli olmadığında, aspirasyon ve %1 lokal anestetik infiltrasyonundan (örn. lidokain) sonra 0,5-1 ml depo kortikosteroidin bursa içine enjeksiyonu (en az 3-5 mL lokal anestetik ile karıştırılmış 25 veya 40 mg/mL triamsinolon diasetat) en seçkin tedavidir.
Depo kortikosteroid dozu ve karışımın hacmi bursanın hacmine göre hesaplanır.
Dirençli iltihaplarda tekrarlayan aspirasyon ve enjeksiyonlar gerekebilir.
Gut ve enfeksiyon ekarte edildikten sonra dirençli akut olgularda sistemik kortikosteroid (prednizon 15-30mg/gün veya eşdeğeri 3 gün süreyle) kullanılır.
Kronik bursitte tedavi akut bursit gibidir. Ancak atel ve istirahat daha az yararlıdır.
Nadiren, kortikosteroid enjeksiyonu yetersiz kaldığında radyolojik olarak gösterilen (kronik kalsifiye supraspinatus tendinitinde) kalsiyum depozitlerinin aspirasyonu veya cerrahi eksizyonu gerekebilir.
Omuzun adhezif kapsülitinde multipl bölgelere intra ve ekstraartiküler olarak tekrarlayan kortikosteroid enjeksiyonları ve yoğun fizik tedavi gerekebilir.
Genel anestezi altında manipülasyon ile sonrasında diğer yöntemler uygulanmadıkça uzun süreli düzelme sağlanamaz.
Kas atrofisi hareket ve kas gücünü sağlamak amacıyla egzersizle düzeltilmelidir.
Enfeksiyon varsa antibiyotikler, drenaj ve gerekirse eksizyon uygulanır.
Bursit altta yatan neden (gut, RA, kronik mesleki zorlanma) düzeltilmedikçe tekrarlayabilir.